Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân La Thị Tám sinh tháng 10/1949, tại xã Vĩnh Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Cha mất sớm, chị phải nghỉ học để giúp mẹ cáng đáng việc đồng áng, đi làm kiếm tiền nuôi em.
Năm 1967, La Thị Tám gia nhập đội thanh niên xung phong thuộc Đại đội 2 - Giao thông vận tải đóng tại Đồng Lộc. La Thị Tám được phân công đứng trên một quả đồi cao, phía trái của ngã ba Đồng Lộc vào những lúc máy bay Mỹ ném bom để đếm số lượng bom kẻ thù trút xuống. Chị phải nhìn thật tinh và hết sức tập trung xem có bao nhiêu quả bom đã rơi, bao nhiêu quả chưa nổ để khi máy bay đi khỏi thì chạy đến cắm tiêu, chờ bộ đội công binh đến rà phá. Suốt 200 ngày đêm ròng rã, bà đã đếm và cắm tiêu được một số lượng bom lớn: 1205 quả.
Giữa bom đạn Mỹ ác liệt, hình ảnh người con gái nhỏ nhắn, dũng cảm, kiên trung, giữa cái sống và cái chết thật mong manh mà miệng vẫn luôn nở nụ cười. Đoàn xe nào đi qua khu vực này cũng được nghe kể về người con gái kiên trung ấy: Đó là La Thị Tám.
 |
| Nữ anh hùng LLVTND La Thị Tám |
Vào thời điểm ấy, ngã ba Đồng Lộc trở thành một túi bom luôn hứng chịu các loại bom nặng nhất của Mỹ. Và tuyến đường 15A là yết hầu của những yết hầu, trên các tuyến đường từ Bắc vào Nam. Địch trút xuống mảnh đất này đủ loại bom với tần suất cả ngày lẫn đêm, khiến mảnh đất Đồng Lộc trong nhiều năm liền không một phút giây “được ngơi nghỉ” tiếng bom đạn.
Tiểu đội nữ A.6 ở Ngã ba Đồng Lộc lúc đó có 12 chị em. Tuổi lớn nhất chỉ 22 - 24 như chị Võ Thị Tần, Nguyễn Thị Nhỏ, Hồ Thị Cúc; còn phần lớn chị em chỉ 18 - 19 tuổi như Xuân, Xanh, Rạng và nhỏ nhất là Hà mới 17 tuổi. Tất cả chưa ai lập gia đình riêng. Cả tiểu đội nữ thanh niên xung phong đó đi vào cuộc kháng chiến chống Mỹ với lứa tuổi trẻ trung nhất, trung kiên nhất của cuộc đời nữ chiến sĩ thanh niên xung phong.
Là lực lượng chủ lực trong san lấp đường, phục vụ xe và bộ đội hành quân vào Nam, cả tiểu đội chị La Thị Tám luôn với khí thế “3 sẵn sàng”, bảo đảm xe ra, vào hàng ngày chở hàng chi viện cho tiền tuyến. Với ý chí “tất cả vì miền Nam ruột thịt”, cả tiểu đội A.6 đã quyết tâm bám đường, bám cầu để bảo đảm cho xe thông tuyến bất kỳ ngày hay đêm. Trong những ngày tháng chiến đấu đó, nhiệm vụ mà La Thị Tám đảm nhiệm hết sức nguy hiểm, ngày đêm đối diện với cái chết, song không ai được bỏ quên nhiệm vụ, dù cái chết rình rập hàng ngày.
Cuối năm 1968, chị La Thị Tám vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi tặng Huy hiệu của Người và ngày 22/12/1969, chị được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
 |
| Anh hùng La Thị Tám - nguyên mẫu của bài ca “Người con gái sông La” của nhạc sĩ Doãn Nho. |
Mỗi năm gần đến ngày 24/7, cô thanh niên xung phong La Thị Tám năm xưa không thể nào quên được những cô gái trẻ, có những người chưa đủ 18 tuổi của tiểu đội nữ thanh niên xung phong ra đi và đi mãi mãi. 50 năm đã trôi qua, mỗi lần nhắc tới Tiểu đội A6, lần nào chị cũng rơm rớm nước mắt. Kể tới việc đi tìm thi thể chị Cúc trong đêm 24/7, thì chị Tám nghẹn ngào: "Đau lắm em à, cả những anh em giao liên, cùng bộ đội đi qua, biết chuyện đã dừng lại cùng bọn chị cố tìm gần suốt đêm, gần sáng, lại tìm ngay chỗ trái bom vùi lấp các chị, mãi mới tìm được Cúc, thân thể không còn nguyên. Lúc ấy, Cúc chỉ mới 24 tuổi đời".
Năm mươi năm trước, bao trận bom, đạn cày xé ghê rợn người ở cả khu vực ngã ba Đồng Lộc, có bao giờ các chị mềm yếu, mủi lòng trước cái chết đâu. Vậy mà giờ, mỗi khi ai nhắc đến Tần, Cúc, Hường, Xanh, Nụ… chị không bao giờ cầm lòng được, bởi những người chị, người em đó đã cùng đồng cam cộng khổ, sống cùng sống chết cùng chết với chị. Họ đã nằm lại nơi Ngã ba khói lửa ấy 50 năm rồi... Hình ảnh chị La Thị Tám nhỏ nhắn, gương mặt thật dung dị, hiền lành, song người phụ nữ Việt Nam ấy đã song hành với cả một thế hệ chiến đấu vì miền Nam ruột thịt bởi trong trái tim của những người con gái ấy luôn có một tình yêu Tổ quốc thiêng liêng!
Clip Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đến thăm Nữ anh hùng La Thị Tám và hát tặng bài ca " Người con gái Sông La".
