Hỏa hoạn có thể xảy ra bất kỳ nơi đâu, bất kỳ lúc nào và hậu quả
để lại thường rất thảm khốc, nhất là khi hỏa hoạn xảy ra ở các tòa nhà cao
tầng, khu vực đông dân cư. Đặc biệt, hỏa hoạn xảy ra ở các chung cư cao tầng
thường để lại hậu quả rất nghiêm trọng. Rạng sáng ngày 23/3/2018 đã xảy
ra vụ cháy chung cư cao tầng Carina Plaza (F.16, Q.8, Tp HCM) làm 13 người chết
và 60 người bị thương.
 |
Khi xảy ra hỏa hoạn, chúng ta thường có rất ít thời gian để phản
ứng, chính vì vậy nắm được các kỹ năng thoát hiểm là yếu tố quyết định đến sự
sinh tồn của bạn và người thân. Vậy, khi gặp hỏa hoạn ở chung cư cao tầng,
chúng ta cần làm gì để thoát hiểm, bảo đảm an toàn tính mạng của mình và người
thân. Dưới đây là một số kỹ năng cơ bản để thoát hiểm trong những tình huống
cháy chung cư cao tầng.
 |
Để có thể thoát hiểm khi xảy ra hỏa hoạn ở tòa nhà cao tầng như
chung cư, trung tâm thương mại… trước hết chúng ta cần phải nhận biết được đặc
điểm cấu trúc thoát hiểm của tòa nhà, phân loại được đám cháy, các phương tiện
chữa cháy được trang bị và một số qui tắc chữa cháy, thoát hiểm cơ bản.
Nếu là cư dân ở chung cư hoặc nhân viên thường xuyên làm việc ở
các tòa nhà cao tầng, bạn hãy dành một ít thời gian tìm hiểu cấu trúc thoát
hiểm của tòa nhà. Lối thoát hiểm trong các tòa nhà thường được bố trí hợp lý,
có bản chỉ dẫn, có hệ thống chiếu sáng kể cả khi bị cúp điện… nhưng nếu chúng
ta không khảo sát ít nhất một lần khi gặp sự cố, trong trạng thái mất bình tĩnh
thường rất khó khăn để thoát theo lối thoát hiểm.
Lần đầu tiên đến các tòa nhà cao tầng, nếu không có thời gian, ít
nhất bạn cần phải quan sát, định hướng được lối thoát hiểm của tòa nhà để có
thể dễ dàng tìm ra lối thoát hiểm khi gặp hỏa hoạn.
Trong các tòa nhà cao tầng thường trang bị một số phương tiện báo
cháy, chữa cháy tại chỗ như chuông báo cháy, bình chữa cháy. Chuông báo cháy
thường dễ dàng nhận biết. Tuy nhiên, các loại bình chữa cháy chỉ phù hợp với
từng loại nguyên liệu phát sinh lửa mà nếu không nhận biết được có thể dẫn đến
việc không dập tắt được lửa mới phát sinh mà còn làm cho ngọn lửa bùng to hơn.
Ở chung cư hoặc các tòa nhà cao tầng thường được dự phòng 02 loại
bình chữa cháy cơ bản:
Bình bột có nhiều loại khác nhau để chữa các vật liệu cháy có tính
năng khác nhau được ký hiệu lần lượt là A (chữa cháy chất rắn), B (chữa cháy
chất lỏng), C (chữa cháy chất khí), D hoặc E (chữa cháy do chập điện).
Bình CO2 chuyên chữa cháy chất lỏng (xăng, dầu, cồn), chữa cháy
khí (methan, gas) và thiết bị điện. Trên thân bình thường ghi rõ ký hiệu CO2
hoặc MT2, MT3, MT5.
Trên các bình chữa cháy thường không có chú thích tiếng Việt, tuy
nhiên bạn có thể nhận biết qua các ký hiệu ghi rất rõ trên bình với điều kiện
ít nhất 1 lần quan sát hoặc được tập huấn.
Bên cạnh đó, bạn cần nắm được các bước cơ bản khi phát hiện có
ngọn lửa phát sinh trong tòa nhà cao tầng theo tiêu lệnh chữa cháy theo các cấp
độ gồm 04 bước: 1. Báo động; 2. Cúp cầu giao điện; 3. Sử dụng phương tiện chữa
cháy phù hợp để dập lửa; 4. Gọi 114.
Những kỹ năng này cần phải được huấn luyện hoặc tự trang bị, thậm
chí cần phải phổ biến cho các thành viên trong gia đình kể cả trẻ em để chủ
động xử lý khi hỏa hoạn xảy ra ở chung cư hoặc tòa nhà cao tầng.
Đối với những vụ cháy nhỏ phát sinh trong căn hộ, nơi làm việc ở
chung cư hoặc tòa nhà cao tầng. Trước tiên, cần phải bình tĩnh, nhận diện sơ bộ
nguyên liệu phát sinh lửa, phải nhấn chuông báo cháy, cúp cầu giao điện. Nếu
xét thấy có khả năng dùng phương tiện tại chỗ để dập tắt được đám cháy cần phải
nhanh chóng sử dụng phương tiện phù hợp dập tắt đám cháy. Tránh trường hợp xử
lý máy móc gọi ngay cho 114 hoặc vội vàng báo động mà không tích cực dập tắt
đám cháy mới phát sinh dẫn đến hình thành đám cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm
trọng.
Đối với những đám cháy lớn, khó có khả năng dập tắt, cần phải nhấn
chuông báo cháy để báo động, nhanh chóng báo hiệu cho người xung quanh khi họ
chưa phát hiện đám cháy và tổ chức di tản theo lối thoát hiểm hoặc xử lý an
toàn nhất theo từng tình huống.
Nếu bạn đang ở trong phòng kín, nghe chuông báo cháy, hãy bình
tĩnh phán đoán. Khi chưa có khói trong phòng hãy nhanh chóng đóng kín cửa chính
để hạn chế khói bay vào phòng. Hãy chuẩn bị sẵn một chiếc khăn thấm đẫm nước,
nếu không có khăn có thể sử dụng áo của mình thấm nước để che mũi, miệng đề
phòng khi di chuyển gặp phải khói lửa. Nếu kịp hãy chuẩn bị một chiếc chăn thấm
nước để sẵn sàng vượt qua lửa khi cần thiết.
Khi đã chuẩn bị sẵn sàng thoát ra ngoài, cần dùng mu bàn tay (nếu
dùng lòng bàn tay có khả năng bị bỏng sẽ gây khó khăn cho việc thoát hiểm) áp
vào cửa để kiểm tra nhiệt độ bên ngoài xem có lửa cháy hay không. Khi thấy
nhiệt độ bình thường, không vội vàng mở cửa tháo chạy mà cần phải hé mở cửa,
đứng nép vào cánh cửa tránh bị lửa (nếu có) táp vào người và khói xông vào
phòng.
Nếu nhận thấy an toàn hoặc có khả năng thoát khỏi phòng, căn hộ
mới thoát ra ngoài qua lối thoát hiểm, khi ra khỏi phòng không nên bấm khóa cửa
dự phòng có thể phải quay lại.
Tuyệt đối không sử dụng thang máy trong tình huống hỏa hoạn vì khi
có báo cháy thông thường ban quản lý tòa nhà sẽ cúp điện hoàn toàn tòa nhà do
đó hệ thống thang máy không thể vận hành hoặc bị dừng vận hành bất ngờ khi đang
di chuyển.
Khi di chuyển đến lối thoát hiểm, nếu còn thời gian và điều kiện
hãy báo động bằng cách gõ cửa các căn hộ, phòng mà bạn đi qua để báo động cho
họ. Phải di chuyển nhanh nhất có thể nhưng cần chú ý nếu có khói phải cúi người
hoặc bò, trườn để tránh làn khói hắt thẳng vào mặt gây ngạt thở. Khi di chuyển
nên bám sát vách tường tránh đi giữa hành lang, nếu đông người nên di chuyển
theo hàng dọc theo vách tường theo hướng dẫn của người đi đầu tránh trường hợp
bị xô đẩy dẫn đến hoảng loạn.
Khi mở cửa lối thoát hiểm, cần phải quan sát bên dưới xem có an
toàn không rồi mới di chuyển xuống dưới, cần bám vào lan can cầu thang bộ,
không nên chen lấn, xô đẩy có thể dẫn đến ngã cầu thang, bị chấn thương, tạo
nên trạng thái hoảng loạn của đám đông. Khi thoát ra ngoài, đến vị trí an toàn,
cần phải kiểm danh các thành viên trong gia đình, xem xét có người bị thương,
bị bỏng để sơ cứu hoặc gọi cứu thương.
Khi di chuyển theo lối thoát hiểm, có khả năng quần áo, đầu tóc
của bạn bị bén lửa, đừng hoảng hốt bỏ chạy vì càng chạy ngọn lửa sẽ càng bùng
to gây tổn thương nghiêm trọng cho bạn. Nếu lửa cháy trên tóc phải nhanh chóng
cởi áo trùm kín đầu để dập lửa. Nếu lửa bén trên quần áo phải nằm ngay xuống
đất, lăn qua lăn lại đến khi lửa tắt hẳn mới đứng dậy. Nếu người khác bị bén
lửa hãy giúp họ bằng cách dùng mền, quần áo trùm lên người họ hoặc yêu cầu họ
nằm xuống đất, lăn qua lăn lại để dập lửa.
Nếu di chuyển đến lối thoát hiểm, nhận thấy phía dưới lối thoát
hiểm đã bị khói lửa phong tỏa phải tính toán tìm lối thoát hiểm khác hoặc chạy
lên phía trên để tránh xa lửa, khói. Trường hợp tất cả cầu thang, lối thoát
hiểm đã bị lửa khói xông vào cần phải quay lại nơi an toàn nhất. Có thể quay
lại chính căn hộ, phòng làm việc của mình hoặc chọn một căn hộ, phòng làm việc
có cửa sổ nơi có thể được lực lượng cứu hỏa ứng cứu.
Khi vào phòng, căn hộ, cần đóng cửa ra vào dùng quần áo, chăn mền,
rèm cửa bằng vải… nhúng nước chèn bên dưới khe cửa để khói và hơi nóng không
lọt vào bên trong. Nếu ở tầng quá cao, tốt nhất nên chờ lực lượng cứu hỏa ứng
cứu không nên liều lĩnh leo ra bên ngoài hoặc nhảy xuống dưới. Trong thời gian
đó cần phải chuẩn bị sẵn vật dụng để để có thể báo hiệu cho lực lượng ứng cứu.
Nếu đang ở tầng thấp, trong tình thế bị lửa khói bao vây bên
ngoài, khi chưa có lực lượng ứng cứu, có thể tính toán phương án tận dụng vật
liệu có sẵn trong căn hộ tết lại thành dây để leo xuống bên dưới, trước tiên
cần cho một người khỏe mạnh đi trước, sau đó lần lượt buộc dây neo từng người
xuống, ưu tiên cho trẻ em, người già và phụ nữ di chuyển trước.
Trong trường hợp đang ở trong căn hộ, phòng làm việc ở chung cư,
tòa nhà cao tầng, khi nghe chuông báo cháy, khói đã tràn vào phòng cần phải
nhanh chóng nằm xuống sàn để tránh làn khói, dùng khăn nhúng đẫm nước hoặc áo
của mình nhúng nước bịt mũi, miệng. Kiểm tra cửa ra vào, dùng mu bàn tay
kiểm tra cánh cửa cảm nhận độ nóng bên ngoài, có thể hé cửa để quan sát nếu
thấy khói, mùi hóa chất, hơi nóng dày đặc phải đóng cửa lại ngay. Dùng vật liệu
mềm nhúng nước chèn ở khe cửa bên dưới để hạn chế khói vào phòng.
Cần phải bình tĩnh chờ lực lượng ứng cứu, tránh hoảng loạn dẫn đến
liều lĩnh trèo ra bên ngoài dẫn đến tai nạn hoặc mở cửa chính chạy ra ngoài gây
nguy hiểm cho bản thân và những người trong căn hộ, trong phòng. Cần phải sử
dụng đồ vật có sẵn trong nhà để báo hiệu cho lực lượng ứng cứu, dùng điện thoại
di động gọi cho lực lượng cứu hộ để xác định rõ vị trí, tình trạng sức khỏe,
mức độ nguy hiểm của bạn để lực lượng cứu hộ kịp thời ứng cứu.
TS Đoàn Văn Báu
